‘Samen verkleinen we de afstand’, is de titel van het manifest dat OV-NL samen met nog 28 andere organisaties ondertekende. De ondertekenaars roepen het kabinet op om betere bereikbaarheid bovenaan het prioriteitenlijstje te zetten. “Het baart ons grote zorgen dat steeds minder mensen hun noodzakelijke bestemmingen en voorzieningen goed kunnen bereiken”, vertelt Hatte van der Woude, de nieuwe voorzitter van OV-NL. 

Hatte van der Woude

“Het openbaar vervoer is voor mij weliswaar een nieuwe sector waarin ik werk, toch past het in het verlengde van mijn loopbaan”, zegt Hatte. “Het dienen van het maatschappelijk belang is altijd de rode draad geweest. Het openbaar vervoer (OV) is een essentiële pijler van een vitale Nederlandse samenleving. Het biedt miljoenen mensen dagelijks de vrijheid om te reizen, naar hun werk of studie te gaan en deel te nemen aan de maatschappij. Het OV is dus veel meer dan alleen een manier om van A naar B te komen”, vindt Hatte. Maar het OV staat onder druk. “Met bezuinigingen op de overheidsbijdragen, stijgende vervoerskosten en een groeiende vraag naar mobiliteit, is het noodzakelijk om ervoor te zorgen dat het OV voor iedereen toegankelijk én betaalbaar blijft. Als sector moeten we gezamenlijk optrekken om een krachtige boodschap richting de politiek te sturen: investeer in OV om Nederland bereikbaar, leefbaar en duurzaam te houden.”

Bezuinigingen

Een van de grootste zorgen binnen de sector is de aangekondigde bezuiniging van ruim 300 miljoen euro op de overheidsbijdrage. “Als deze heftige bezuiniging doorgaat, raakt dat iedereen”, zegt Hatte. “Minder bussen en treinen, want er staan meer dan 1 miljoen diensturen op de tocht, betekent dat bepaalde regio’s en voorzieningen moeilijker te bereiken zijn. Haltes zullen verdwijnen, wat vooral voor ouderen en mensen in afgelegen gebieden problematisch is.” Dat blijkt ook uit het rapport van het Planbureau voor de Leefomgeving. Versobering van het OV-aanbod betekent vaak dat de kosten voor reizigers stijgen, waardoor het OV weer minder aantrekkelijk wordt. “Een politieke keuze om niet te investeren in het openbaar vervoer heeft dus verstrekkende gevolgen. Het beperkt de keuzevrijheid van burgers voor werk, onderwijs en wonen en heeft niet alleen gevolgen voor de mobiliteit, maar uiteindelijk ook voor de economie en het sociale welzijn van het land.”

Bereikbaarheid nieuwe woningbouwprojecten

“Een van onze concrete voorstellen is om het OV beter te betrekken bij ruimtelijke ordening”, vertelt Hatte. “Bij nieuwe woningbouwprojecten moet je niet achteraf nadenken over bereikbaarheid met het openbaar vervoer, maar moet je dit als integraal onderdeel van de planning opnemen. In steden wordt verdichting van woningbouw vaak als oplossing gepresenteerd. Maar zonder een goed doordacht OV-netwerk is er te weinig ruimte voor mobiliteit, waardoor de bereikbaarheid afneemt. Als Nederland duurzamer wil worden en we minder autoverkeer willen stimuleren, moet je serieus investeren in openbaar vervoer.”

“Mobiliteit is een ecosysteem: hoe meer mensen het OV nemen, hoe beter de doorstroming op de weg.”

Langetermijnvisie en OV-capaciteit

Er zijn concrete maatregelen nodig om het OV toekomstbestendig te maken. Dit betekent dat de overheid niet alleen moet kijken naar kostenbesparingen, maar vooral naar de maatschappelijke waarde van goed functionerend openbaar vervoer. “Het ontbreekt het kabinet aan een langetermijnvisie”, vindt Hatte. “We hebben al langer te maken met vergrijzing. Maar binnenkort is één op de vijf mensen 80-plusser. Dan hebben we het over 1,2 miljoen mensen die relatief minder vaak over een auto beschikken en met het OV willen reizen.”

Daarnaast pleit de OV-NL-voorzitter voor een efficiënter gebruik van OV-capaciteit. “Momenteel piekt de vraag op maandag-, dinsdag- en donderdagochtend, terwijl er op andere momenten overcapaciteit is. Als we toewerken naar een flexibeler mobiliteitsbeleid kunnen we de bestaande infrastructuur veel efficiënter benutten. Mobiliteit is een ecosysteem: hoe meer mensen het OV nemen, hoe beter de doorstroming op de weg.”

Netcongestie

Netcongestie is een ander probleem dat vervoerders parten speelt. “Nederland wil in 2030 een emissievrij busvervoer hebben. Dit betekent dat vervoersmaatschappijen grote investeringen doen in elektrische bussen en infrastructuur. Maar door netcongestie krijgen zij niet altijd de aansluiting op laadstations die ze nodig hebben. In sommige gevallen zijn zij genoodzaakt om dieselgeneratoren in te zetten, omdat de benodigde stroomvoorziening ontbreekt. Dat kan niet de bedoeling zijn.”

Hatte van der Woude is sinds het najaar van 2024 voorzitter van OV-NL. Hiervoor maakte ze carrière binnen het openbaar bestuur. Ze was onder meer wethouder onderwijs, jeugd, integratie en emancipatie en locoburgemeester van Delft. Van 2021 tot 2023 was ze Tweede Kamerlid (VVD) waar ze zich bezighield met het sociaal domein en onderwijs.

De speerpunten uit het manifest:

• Kies voor bereikbaarheid vanuit het perspectief van burgers en brede welvaart.
• Zorg voor nabijheid van werk en voorzieningen.
• Stel meer middelen beschikbaar voor openbaar vervoer en veiligere straten.